Od strony Propylejów Akropol zdominowany jest dziś przez Partenon, wzniesiony w najwyższym miejscu na wzgórzu. W czasach antycznych widać stąd było jedynie fronton budowli resztę zasłaniały rzeźby i inne budynki. Centralnym punktem był dziesięciometrowy posąg z brązu przedstawiający Atenę Promachos („Przewodzącą w walce”), przeniesiony za czasów Bizancjum do Konstantynopola i tam zniszczony w 1204 r. przez tłuszczę, która uznała, iż bogini wyciągniętą prawą ręką przyzywa do miasta krzyżowców. Autorem posągu był Fidiasz, rzeźba symbolizowała męstwo Ateńczyków w walce z Persami; włócznia i hełm wskazywały drogę żeglarzom* zbliżającym się” od strony cypla Sounion.

Po prawej stronie posągu przebiegała Droga Panatenajska, którą co cztery lata przechodziła wielka procesja ku czci patronki miasta, bogini Ateny. Wspinając

się tą trasą, można zobaczyć wyżłobienia w skale, które dawały lepsze oparcie nogom, oraz szereg niszy po obu stronach, gdzie stały posągi i gdzie składano ofiary.

Partenon był pierwszą wielką budowlą w projekcie Peryklesa, dziełem architekta Iktinosa i budowniczego Kallikratesa. Iktinos wykorzystał tu wszystkie zdobycze architektury doryckiej, osiągając niezwykłą i nie mającą sobie równych harmonię i proporcję. Stosunek 9:4 zachowano nie tylko przy ustalaniu zależności długości od szerokości i szerokości od wysokości, ale także w odległości między poszczególnymi kolumnami a ich średnicą. Wszelkie odstępstwa poprawiano dzięki skomplikowa­nym i precyzyjnym obliczeniom matematycznym. Wszystkie linie wyglądające na idealnie proste, w istocie są nieco wygięte — to złudzenie optyczne zwie się entasis („naprężenie”). Kolumny (także nieco wybrzuszone pośrodku, po to by nie powodowały złudzenia wklęsłości) nachylone są do wewnątrz o 6 cm, natomiast każdy ze stopni po bokach świątyni wznosi się o 12 cm na długości 70 metrów.

Partenon, wzniesiony na miejscu wcześniejszych świątyń, miał być nowym sank­tuarium Ateny, w którym stanąć miał gigantyczny drewniany posąg Ateny Polias (Ateny, opiekunki miasta), zdobiony kością słoniową i złotem, z oczami z drogocen­nych klejnotów i głową martwej Meduzy z kości słoniowej, zawieszoną na piersiach. Posąg, zaprojektowany przez Fidiasza i uznany za jeden z Siedmiu Cudów Świata, ustawiono w półmroku celli (komnaty kultowej), gdzie wzbudzał zachwyt aż do co najmniej V w. n.e. Posąg zaginął, ale znany jest doskonale dzięki licznym kopiom (w tym pięknej rzymskiej znajdującej się w Narodowym Muzeum Archeologicznym).

Nazwa „Partenon” oznacza „salę dziewic” i pierwotnie odnosiła się jedynie do pomieszczenia w zachodniej części świątyni, w której mieszkały kapłanki Ateny. Budowla nigdy nie dorównywała znaczeniem religijnym Erechtejonowi, pełniła raczej funkcję skarbca i dzieła sztuki, poświęconego bardziej nowemu bóstwu polis niż samej Atenie. Pierwotnie kolumny były pomalowane, a całą świątynię zdobił przepiękny fryz i metopy przedstawiające procesję panatenajską, narodziny Ateny oraz sceny z gigantomachii, centauromachii i walk z Amazonkami. Najpiękniejsze zachowane do dzisiaj fragmenty znajdują się w Muzeum Brytyjskim, większa część rzeźb, kolumn w centrum i celli została zniszczona w 1687 r., podczas oblężenia miasta przez Wenecjan.