Kreta

Kreta (Kriti) jest czymś więcej niż kolejną grecką wyspą. Często, zwłaszcza w miastach lub na rozwiniętym północnym wybrzeżu, nie ma się wcale wrażenia, że to wyspa, lecz stały ląd; górski, bogaty, a czasami zadziwiająco kosmopolityczny. Jeśli jednak dotrze się w góry lub na mniej znane tereny południowego wybrzeża Krety, jest tam wszystko czego można oczekiwać od greckiej wyspy: wspaniałe plaże, pierwotne tereny i niezwykle gościnni ludzie.

Historia wyróżnia Kretę przede wszystkim jako kolebkę najwcześniejszej cywiliza­cji europejskiej. Dopiero na początku tego stulecia wykopaliska prowadzone w Knossos i Faistos potwierdziły prawdę mitów o królu Minosie i społeczeństwie Krety, które w czasach starożytnych rządziło helleńskim światem. Już w 2000 roku p.n.e. Minojczycy tworzyli wysoce rozwinięte społeczeństwo, a ich wyspa stanowiła centrum handlu morskiego. Dzieła sztuki wytworzone w tamtym okresie nie mają sobie równych w całym antycznym świecie. Gdy zwiedza się minojskie pałace i miejscowości wydaje się oczywiste, że życie w tamtych czasach nie było złe.

Najwyraźniej pokojowa kultura przetrwała co najmniej trzy wielkie klęski żywioło­we. Za każdym razem pałace ulegały zniszczeniu, lecz szybko odbudowywano je z jeszcze większym przepychem. Dopiero po ostatnim kataklizmie, spowodowanym ‚ prawdopodobnie przez olbrzymie fale morskie i trzęsienia ziemi wywołane wybu­chem wulkanu Thera/Thira, wyspa Santoryn, Santorini/— Grecy z Myken przejęli kontrolę nad wyspą. Dowodzi tego duża ilość żelaznej broni znajdowana w wykopa­liskach z tego okresu oraz jednoczesne pojawienie się na Krecie języka greckiego. Do tego czasu, prawie przez 500 lat, w najdłuższym okresie pokoju, jaki przeżyli jej mieszkańcy, Kreta była ośrodkiem kultury, znacznie wyprzedzającym w rozwoju inne cywilizacje.

Minojczycy przybyli na Kretę z Anatolii. Swoiste położenie geograficzne sprawiło, iż utrzymywali oni bliskie kontakty z Egiptem i ludami Azji Mniejszej. Ważna ze strategicznego punktu widzenia pozycja między wschodem a zachodem odgrywała znaczącą rolę w późniejszej historii Krety. Kontrola nad wyspą przechodziła z rąk Greków do Rzymian, następnie do Saracenów, aby później poprzez Imperium Bizantyjskie trafić do Wenecji, a w końcu do Turcji na ponad dwa stulecia. Podczas II wojny światowej wyspa była okupowana przez Niemców. Było to pierwsze w tej wojnie miejsce zdobyte przez ich jednostki powietrzno-desantowe. Każdy z tych najeźdźców pozostawił po sobie liczne ślady, a najważniejszym z nich jest ufor­mowanie się mocnej osobowości wyspiarzy, zahartowanej nie kończącymi się walkami o niepodległość.

Dziś, z dobrze rozwiniętym rolnictwem, Kreta jest jedną z nielicznych wysp, które prawdopodobnie potrafiłyby się utrzymać bez turystów. Jednakże turystyka jest mocno promowana. Zwłaszcza północno-wschodnie wybrzeże starannie zagospodarowano pod tym względem. Są jednak jeszcze fragmenty południowych i zachodnich wybrzeży, które nie zostały „odkryte” przez turystów. Coraz trudniej wszakże je odnaleźć. I przeciwnie, wysokie góry i wnętrze wyspy są ciągle prawie nie odwiedzane, a jedną z najlepszych rzeczy, jaką można zrobić na Krecie, jest wynajęcie samochodu i udanie się do wiosek, często oddalonych tylko o parę kilometrów od niektórych mocno utartych szlaków.

Gdzie jechać

Każda część Krety ma swoich zapalonych zwolenników i trudno wybrać miejsca najciekawsze. Ogólnie rzecz biorąc, jeśli chce się uciec od zgiełku, należy kierować się na zachód, w kierunku Hanii i mniejszych, trudniej dostępnych miejscowości, leżących wzdłuż południowych i zachodnich wybrzeży. W tej części wyspy wznoszą się również Białe Góry (Lefka Ori), a u ich stóp rozciąga się sławny z głębokości wąwóz Samarias. Leżące na wschodzie tereny wokół Sitii są równie pierwotne.

Cokolwiek zadecydujesz, pierwszą i najważniejszą sprawą jest opuścić Iraklion (Heraklion), tak szybko, jak tylko jest to możliwe, po wcześniejszej obowiązkowej i bogatej we wrażenia wizycie w pobliskim Knossos. Pozostałe wielkie minojskie zabytki zgrupowane są w centralnej części wyspy: Faistos i Agia Triada na południu (z rzymską Gortyną dla kontrastu), Malia na północnym wybrzeżu. Prawie wszędzie, gdzie się udasz, znajdziesz elementy przypominające historię wyspy: miejscowość Gournia niedaleko Agios Nikolaos, pałac Zakros daleko na wschodzie lub pomniej­sze zabytki rozrzucone na zachodzie. Dla wielu turystów nieoczekiwaną atrakcję stanowią forty weneckie: dominujący w Rethimnonie. wspaniały w Frangokastello i inne, będące w różnym stanie, rozrzucone prawie po całej wyspie. Warte zwiedzenia są także bizantyjskie kościoły (najbardziej znany z nich znajduje się w Kritsa) czy pełne wrzawy dzielnice Rethimnonu i Hanii z licznymi tureckimi i weneckimi pamiątkami.

Klimat

Jako najbardziej wysunięta na południe z wysp greckich, Kreta ma najdłuższe lato. Ładną opaleniznę można uzyskać nawet w październiku, a sezon pływacki trwa od maja do listopada. Rozwinięte rolnictwo i parokrotne w ciągu roku zbiory stwarzają najbardziej obiecujące (jak również najbardziej poszukiwane) warunki do podjęcia pracy sezonowej. Szklarnie z ogórkami i przemysł przetwórczy wokół Ierapetra są miejscem zimowania niektórych długoterminowych podróżników po Grecji. Jedną z okresowych niedogodności stanowi meltemi, wiatr, który wieje tu mocniej i z krótszymi przerwami niż gdziekolwiek w Grecji. Dlatego należy unikać odwiedzania Krety w sierpniu.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.