Dafni

Klasztor w Dafni (codz. 8.30-15.00; 500dr) jest jednym z najwspanialszych osiągnięć architektury bizantyńskiej. Wzniesiono go na planie klasycznego greckiego krzyża, udoskonalonego w stosunku do tego znanego z Osios Loukas przy drodze do Delf; tutejsze mozaiki zaliczane są do największych arcydzieł średniowiecza.

Klasztorny kościół stanął na miejscu dawnej ufortyfikowanej bazyliki z V w., która z kolei powstała na ruinach starożytnej świątyni Apollina. Nazwa klasztoru wywodzi się od dafnai (drzew laurowych), poświęconych temu bogu. Przy budowie kościoła i murów obronnych wykorzystano kamienne bloki ze starej świątyni. Portyk, który istniał jeszcze dwa wieki temu, zbudowany był z kompletnych, oryginalnych kolumn z czasów antycznych; niestety padły one łupem lorda Elgina. W murach obronnych (a także resztkach gotyckich krużganków) widać ślady późniejszych przeróbek, dokonanych przez cystersów, którzy w 1204 r., po zdobyciu Aten przez wojska frankońskie, zastąpili mnichów greckokatolickich.

Bizantyjczycy mieszkali w tych budynkach zaledwie ponad sto lat. W 1070 r., kiedy powstał klasztor, kościół grecki przechodził intelektualny rozkwit, jednakże państwo coraz szybciej pogrążało się w upadku. W następnym roku wojska normańskie zdobyły Bari, ostatnią posiadłość bizantyjską we Włoszech, a Turcy seldżuccy pokonali armię bizantyjską w Armenii — co było zapowiedzią utraty Azji Mniejszej i samej Grecji.

Wewnątrz kościoła przykuwają uwagę mozaiki, zachowane w nienaruszonym stanie, ukazujące w całej świetności bizantyjską sztukę ikonograficzną. Mozaiki przedstawiają sceny z życia Chrystusa i Matki Boskiej, świętych (dominują postaci z Syrii i innych krajów Lewantu), archaniołów i proroków. Jednakże największym triumfem artystycznym jest Chrystus Pantokrator (Chrystus w Majestacie) w kopule kościoła. Spojrzenie postaci, przedstawionej na złotym tle i oświetlonej przez szesnaście okien w tamburze (część budowli na planie koła, elipsy lub wieloboku stanowiąca podstawę kopuły), niemalże poraża przenikliwością; lewa dłoń spoczywa na apokaliptycznej Księdze Życia. Ów wizerunek Chrystusa stanowi doskonałe, wyobrażenie surowej ortodoksji obrządku bizantyjskiego, przypominające o skom­plikowanych okolicznościach, w jakich się narodził.

W klasztorze obecnie nikt nie mieszka — cystersów wypędzili stąd Turcy, natomiast mnisi obrządku wschodniego, sprowadzeni w XVI wieku, zostali z kolei wygnani w okresie Powstania Greckiego za udzielanie schronienia powstańcom.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.