Pozostałości starożytnego Delos (Dilos), określanego przez Pindara jako „nienaru­szony cud całego świata”, chociaż zniszczone i pełne jaszczurek (i turystów) dają pojęcie o wspaniałości tej świętej wyspy, położonej o parę mil morskich na zachód od Mykonos. Starożytne miasto leży na zachodnim wybrzeżu, w płaskim, miejscami podmokłym terenie, który wznosząc się ku południu zwieńczony jest górą Kinthos. Ze szczytu — łatwe wejście — rozciąga się wspaniały widok na prawie całe Cyklady: nazwa archipelagu oznacza „tamte (wyspy) wokół (Delos)”.

Kalki do Delos odpływa z Mykonos o 9.00 (2-7 razy w tygodniu, w zależności od sezonu; 900 dr podróż w obie strony) i wraca o 13.00 bez głośnej zapowiedzi. Czasem pływa większa jednostka, wypływa i wraca o godzinę później, a bilet jest trochę droższy. Tak czy inaczej, masz trzy godziny na wyspie — czasu ledwo wystarcza na zobaczenie głównych atrakcji.

Niestety, pole namiotowe i maleńka Ksenia zostały zamknięte, tak więc nie ma możliwości pozostania tu na noc. Jeśli chcesz dokładniej poznać wyspę, trzeba przyjechać parę razy lub z prywatną wycieczką czarterową — oba rozwiązania są drogie. Zawsze należy wziąć ze sobą jedzenie i picie, gdyż bar w pawilonie turystycznym ma bardzo wysokie ceny.

Trochę historii

W starożytności Delos zawdzięczało swoją sławę temu, że ponoć tutaj Latona urodziła Zeusowi boskie bliźniaki — Artemidę i Apollina. Port i centralne położenie bynajmniej nie hamowały rozwoju wyspy. Gdy Jonowie kolonizowali Delos około 1000 r.p.n.e., było tu już centrum kultu Apollina. Z czasem stało się ono ośrodkiem amfiktionii jońskiej — świętego związku wyspiarskich państw-miast. W V w.p.n.e. utworzono Związek Morski zwany Delijskim, a potem Ateńskim/, którego celem była walka z Persami. Siedzibą rady ZM oraz miejscem przechowywania jego majątku było Delos.

Militarna i handlowa przewaga Aten w tym sojuszu doprowadziła stopniowo do przejęcia przez Ateńczyków kontroli nad wyspą. Przejmując sanktuarium Apollina, Ateny przeprowadziły sakralne oczyszczenie miejscowej ludności. Wydano dekret mówiący, że nikt nie może umrzeć ani urodzić się na Delos — chorzy i kobiety w ciąży byli wywożeni na wyspę Reneę. Skończyło się celowym wypędzeniem całej rdzennej ludności.

Ponowny rozkwit Delos osiągnęło w III i II w.p.n.e., po ogłoszeniu go przez Rzymian wolnym portem. W końcu nie bronione bogactwo spowodowało upadek. Najpierw Mitrydates (88 rok p.n.e.), a potem Atenodoros (69 rok p.n.e.) splądrowali wyspę, która nigdy się po tym nie podniosła. Do III w.n.e. Ateny nie mogły jej nawet sprzedać, a przez kolejne stulecia każdy z morskich podróżników zatrzymywał się tu, by coś dla siebie uszczknąć. Delos stało się wyludnioną ruiną. Rozpoczęte w XIX wieku prace archeologiczne doprowadziły do odsłonięcia, jednego z najważniejszych w Grecji, starożytnego zespołu urbanistycznego.